Μια από τις πιο παράδοξες τελετές στην οποία έχω παραστεί ήταν στο Σουλαέσι της Ινδονησίας, τον Σεπτέμβριο του 2005 – οι ντόπιοι την ονομάζουν Ma 'Nene, κάτι που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει 'η τελετή καθαρισμού των νεκρών'.
Ο οδηγός και μεταφραστής μου μού εξήγησε ότι κάθε χρόνο οι συγγενείς ξεθάβουν τα σώματα των αγαπημένων τους που έχουν ταφεί στην βραχώδη γη της περιοχής, τα καθαρίζουν και τους αλλάζουν ρούχα. Ένιωσα μια μακάβρια περιέργεια να με κατακλύζει και πήρα θέση σε ένα κοντινό σημείο, αφού πρώτα ο οδηγός μου εξήγησε την ιδιότητά μου ως ανθρωπολόγου στους ντόπιους που με κοίταζαν με μισό μάτι.
Άνοιξαν το ξύλινο φέρετρο, έβγαλαν το αποξηραμένο, σάπιο κορμί κάποιας προγιαγιάς τους, το έστησαν όρθιο με σταυρωμένα τα χέρια (σε μια συνεσταλμένη στάση που θα ταίριαζε σε ένα έφηβο κοριτσάκι κι όχι σε μια γυναίκα που είχε πεθάνει είκοσι χρόνια πριν), το καθάρισαν με προσοχή τραβώντας όσες λωρίδες σάρκας κρέμονταν χαλαρές και στεγνές σαν φύλλα καλαμποκιού, την έντυσαν με καθαρά ρούχα – έπειτα απομακρύνθηκαν από κοντά της.
Άνοιξαν το ξύλινο φέρετρο, έβγαλαν το αποξηραμένο, σάπιο κορμί κάποιας προγιαγιάς τους, το έστησαν όρθιο με σταυρωμένα τα χέρια (σε μια συνεσταλμένη στάση που θα ταίριαζε σε ένα έφηβο κοριτσάκι κι όχι σε μια γυναίκα που είχε πεθάνει είκοσι χρόνια πριν), το καθάρισαν με προσοχή τραβώντας όσες λωρίδες σάρκας κρέμονταν χαλαρές και στεγνές σαν φύλλα καλαμποκιού, την έντυσαν με καθαρά ρούχα – έπειτα απομακρύνθηκαν από κοντά της.
Παραδόξως, η νεκρή παρέμεινε όρθια.
Της έδειξαν το φέρετρο και την παρακάλεσαν να επιστρέψει μέσα.
Και, πάνω που σκεφτόμουν ότι κι αυτό ήταν μέρος της τελετής (ίσως μια παράκληση να αναπαυτεί η ψυχή της ξανά μέσα στην ξύλινη, στερνή της κατοικία) η γυναίκα στράφηκε προς το μέρος τους, τους έριξε ένα σκεπτικό, μελαγχολικό βλέμμα με τα θολά, άλιωτα μάτια της και ξάπλωσε πάλι στο κιβούρι της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου